Een belangrijke, maar vaak onderbelichte en onderschatte ondernemingsvorm is de personenvennootschap. Hieronder vallen maatschappen, de vennootschap onder firma (vof) en de commanditaire vennootschap (cv).  In Nederland zijn er ongeveer 230.000 bedrijven die van deze rechtsvorm gebruik maken. Deze zijn voornamelijk actief in het midden- en kleinbedrijf (MKB), in de dienstverlening en in de agrarische sector.

De aantrekkelijkheid van de personenvennootschap is er voornamelijk in gelegen dat deze vormvrij – zelfs mondeling – en zonder tussenkomst van een notaris kan worden aangegaan. Dit is echter meteen ook een valkuil, omdat het gevolg hiervan is dat men vaak “vergeet” om bij het aangaan van een samenwerking goede afspraken te maken en die ook schriftelijk vast te leggen. Bij geschillen zijn de vennoten vervolgens afhankelijk van de wettelijke bepalingen ter zake. Dat kan leiden tot onaangename gevolgen.

Een belangrijke oorzaak voor deze problematiek is dat de huidige wetten voor de personenvennootschappen nog uit 1838 (!) stammen. Gevolg is dat deze niet meer voldoen aan de behoeften van ondernemers in deze tijd. Minister Dekker heeft daarom begin 2019 een wetsvoorstel ingediend om deze wetgeving te moderniseren. Dit is na pogingen in 1972 en 2002 de derde keer dat een dergelijk voorstel is ingediend. De verwachting is echter dat drie maal ook hier scheepsrecht is.

Voor de praktijk zal dit in elk geval een enorme vooruitgang zijn. De belangrijkste veranderingen ten goede zijn:

1. De nieuwe vennootschappen krijgen net als de BV en NV rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat bijvoorbeeld onroerend goed of andere goederen op naam van de vennootschap worden gezet;

2. Vennoten kunnen als gevolg van de verkrijging van rechtspersoonlijkheid bovendien makkelijker in- en uittreden zonder dat de vennootschap ontbonden moet worden;

3. De regels inzake de aansprakelijkheid van vennoten veranderen. Zo dient een schuldeiser eerst de vennootschap aan te spreken en pas daarna de vennoten op het moment dat de vennootschap geen of niet voldoende verhaal biedt. Verder kan onder omstandigheden niet iedere vennoot hoofdelijk aangesproken worden;

4. Het wordt een stuk interessanter om alleen als geldschieter te fungeren. Ook de huidige “stille vennoot” (die alleen aansprakelijk is tot aan het bedrag van zijn inleg) kan in het nieuwe voorstel namelijk handelingen verrichten namens de vennootschap zonder medeaansprakelijk te worden.

Het nieuwe voorstel biedt aldus meer zekerheid voor zowel vennoten als schuldeisers.

Voor het zover is zullen ondernemers het echter naar verwachting nog een tijd moeten doen met de huidige – gedateerde – regelgeving. Met name in geval van geschillen binnen een vennootschap of maatschap brengt dat als gezegd de nodige risico’s met zich mee. Het blijft zeker nu dan ook van grote waarde om in het geval van een samenwerking in een vennootschap of maatschap duidelijke afspraken te maken.